Organizm chorego nie toleruje białka występującego w zbożach…

…glutenu. **Po jego spożyciu dochodzi do nieprawidłowej reakcji układu odpornościowego, który zaczyna atakować kosmki jelitowe wyścielające jelito cienkie. Jest to reakcja na tyle silna, że po pewnym czasie te niewielkie, palczaste struktury **ulegają niemal całkowitemu spłaszczeniu. To z kolei zaburza proces wchłaniania substancji odżywczych z pokarmu, w tym witamin i minerałów oraz suplementów diety i leków. Utrzymujący się w jelicie przewlekły stan zapalny oraz ciągłe niedożywienie organizmu mogę być przyczyną bardzo różnorodnych objawów.

Wśród nich możemy wyróżnić objawy typowe dla celiakii, które będą związane z układem pokarmowym oraz objawy nietypowe, czyli objawy spoza układu pokarmowego.

Bóle brzucha, biegunki, a może zmęczenie, depresja i problemy skórne – różne oblicza celiakii

Celiakia może ujawnić się już po kilku tygodniach od wprowadzenia do diety dziecka produktów zbożowych. U małych dzieci mamy zwykle do czynienia z **klasyczną postacią celiakii **(występującą u ok. 10% chorych), nazywaną też jawną lub pełnoobjawową. W jej przebiegu występują przewlekłe biegunki, obfite tłuszczowe stolce, wymioty, bóle brzucha, powiększenie obwodu brzucha, zaburzenia wzrastania oraz opóźnienie rozwoju psychoruchowego.

U młodzieży oraz osób dorosłych zdecydowanie częściej stwierdza się natomiast celiakię skąpoobjawową, której symptomy są niespecyficzne. Mogą pojawić zmiany zachowania (drażliwość, apatia), osteoporoza, osteopenia, zmiany skórne, zanik miesiączki, zanik szkliwa zębowego, zaburzenia neurologiczne (ataksja, drgawki, bóle głowy), bóle mięśni i stawów, problemy z płodnością oraz poronienia. Oczywiście problemy gastryczne u dorosłych osób z celiakią również mogą się pojawić. Jednak zdarza się to stosunkowo rzadko. I o ile u dzieci celiakię diagnozuje się dość łatwo (ze względu na jej typowy przebieg), o tyle zdiagnozowanie tej choroby u osoby dorosłej będzie już zadaniem dużo trudniejszym - właśnie ze względu na niespecyficzne objawy celiakii, jakie wystąpią.

Warto dodać, że celiakia często towarzyszy też innym chorobom o podłożu autoimmunologicznym. Dlatego wszystkim osobom cierpiącym na takie schorzenia jak choroba Hashimoto, łuszczyca, reaumatoidalne zapalenie stawów, cukrzyca typu I czy łysienie plackowate, zaleca się diagnostykę w kierunku trwałej nietolerancji glutenu.

Celiakia nie jest chorobą wieku dziecięcego…

…która mija po kilku latach stosowania diety bezglutenowej. Tak jak każde schorzenie genetyczne o podłożu autoimmunologicznym celiakia trwa przez całe życie i wymaga stałego leczenia, w tym przypadku specjalnej diety. Choroba może ujawnić się w każdym wieku, jednak obecnie celiakia najczęściej diagnozowana jest nie u dzieci, a właśnie u dorosłych - pomiędzy 30. a 50. rokiem życia. U kobiet rozpoznaje się ją 2 razy częściej niż u mężczyzn.

Testy genetyczne – sposób na jednoznaczne wykluczenie celiakii?

W zasadzie wszystkie osoby chore na celiakię posiadają któryś z dwóch genotypów - HLA-DQ2 (90-95% chorych) lub HLA-DQ8 (5-10% chorych). Ujemny wynik badania pozwala więc na jednoznaczne wykluczenie celiakii. Dodatni potwierdza ją natomiast z wysokim prawdopodobieństwem. Wtedy chory musi na stałe wyeliminować ze swojej diety wszystkie produkty, w których może znajdować się gluten, a występuje on przede wszystkim w życie, jęczmieniu, pszenicy i owsie.

Badanie genetyczne wystarczy wykonać raz w życiu, ponieważ wynik nigdy nie traci na ważności (badane geny nie zmieniają się). Dzięki obecności testów DNA w standardach diagnostycznych dotyczących celiakii, wielu pacjentom udaje się uniknąć nieprzyjemnej biopsji jelita cienkiego. Jest to również doskonałe narzędzie diagnostyczne w przypadku osób z grup podwyższonego ryzyka, a więc m.in. najbliższych krewnych osób chorych oraz osób cierpiących na inne choroby o podłożu autoimmunologicznym.

Autor: Natalia Jeziorska, testDNA, www.testdna.pl

Zdjęcie: ©Maridav/ Depositphotos.com