Czym jest neuropatia? Rodzaje, objawy, leczenie
Neuropatia może być diagnozowana jako jeden z symptomów konkretnego schorzenia lub jako samodzielna choroba. Objawia się przede wszystkim zaburzeniami czucia, ale także bólem, a nawet ograniczeniem sprawności pacjenta. Jej przyczyny są różne (od skutków ubocznych przyjmowanych leków, aż po uszkodzenie nerwu obwodowego w wypadku lub w wyniku toczących się w organizmie procesów chorobowych. Jak rozpoznać i zdiagnozować neuropatię?
Neuropatia – objawy
Neuropatia daje różne objawy – w zależności od tego, czy doszło do odwracalnego zapalenia nerwów, czy też do nieodwracalnego ich uszkodzenia. Dodatkowo symptomy zależą również od obszaru, w którym występuje neuropatia. Niemniej, charakterystyczne objawy neuropatii (niezależnie od jej pochodzenia) obejmują przede wszystkim parestezje, drętwienie kończyn, zmniejszoną lub zwiększoną wrażliwość skóry na bodźce zewnętrzne (w tym nie tylko na dotyk, ale również na ciepło oraz zimno). Oprócz tego wielu pacjentów skarży się również na uczucie palenia skóry, mrowienia w kończynach, wrażenie ciągłych „zakwasów” i zmęczenia mięśni.
W wyniku nieleczonej neuropatii rozwija się często tak zwany ból neuropatyczny (inaczej określany mianem neuralgii). To charakterystyczna dolegliwość, wymagająca konsultacji z lekarzem prowadzącym, a w większości przypadków – wdrożenia leczenia przeciwbólowego.
Neuropatia – rodzaje
Rodzaje neuropatii wyszczególnia się w różny sposób – niektóre podziały dotyczą tego, jakie nerwy zajęte są zmianami i jaki charakter mają objawy towarzyszące (tutaj mówimy o neuropatiach: ruchowej, czuciowej, autonomicznej lub mieszanej). Inna klasyfikacja wskazuje z kolei na czas trwania i intensywność symptomów (wyróżnia się więc neuropatię ostrą, podostrą oraz neuropatię przewlekłą). Najbardziej intuicyjny podział obejmuje jednak inną kategorię – a mianowicie przyczyny powstawania neuropatii.
Wśród przyczyn mrowienia, drętwienia i braku czucia w kończynach można wyróżnić:
•neuropatię z ucisku (nazywaną czasem również neuropatią uciskową czy neuropatią z uwięźnięcia), polegającą na tym, że konkretna struktura w organizmie (kość, mięsień, powiększający się gruczoł i inne) naciskają na określone nerwy obwodowe i powodują drętwienie rąk i nóg;
•polineuropatię cukrzycową, w której przebiegu dochodzi do degradacji nerwów w kończynach dolnych, a także nerwu wzrokowego. Powikłaniem neuropatii cukrzycowej jest tak zwana stopa cukrzycowa;
•neuropatię będącą konsekwencją przyjmowania określonych leków bądź poddania się procedurom medycznym. W pierwszym przypadku powikłania o charakterze neuropatii mogą pojawić się w wyniku przyjmowania leków przeciwpadaczkowych, stosowanych w leczeniu nowotworów czy gruźlicy;
•neuropatię wynikającą z uszkodzenia nerwów obwodowych w wyniku urazu czy wypadku (lokalizacja dolegliwości zależy tutaj oczywiście od lokalizacji uszkodzenia);
•neuropatię jako powikłanie innych chorób (oprócz wspomnianej wcześniej cukrzycy), których lista jest naprawdę długa. Obejmuje m.in. AIDS, miażdżycę naczyń krwionośnych, różnego rodzaju nowotwory, twardzinę układową, boreliozę, półpasiec, reumatoidalne zapalenie stawów.
Neuropatia może dotyczyć także pacjentów niedożywionych, a także osób uzależnionych od alkoholu, narkotyków lub innych substancji psychoaktywnych.
Neuropatia – leczenie
W leczeniu neuropatii wykorzystuje się następujące metody:
•masaże i fizjoterapia. Obie te metody pomagają w znoszeniu napięcia mięśniowego, odciążaniu miejsc dotkniętych największymi dolegliwościami, a także w pobudzaniu układu nerwowego do pracy (co wspiera niekiedy zwiększenie zakresu czucia). W ramach fizjoterapii wykorzystuje się nie tylko ćwiczenia, ale również takie zabiegi, jak hydroterapia, elektroterapia, laseroterapia i inne;
•leczenie bólu – farmakologiczne, uwzględniające operacje odbarczające (niwelujące ucisk na niektóre nerwy - jak przy zespole cieśni nadgarstka), a także podawanie zastrzyków z substancjami przeciwbólowymi, sterydami lub nawet z toksyną botulinową;
•leczenie przeciwdepresyjne, przeciwdrgawkowe. Niektórzy pacjenci, zarówno z uwagi na dotkliwy ból, jak i związane z nim pogorszenie nastroju, kwalifikują się do otrzymania farmakoterapii opartej o preparaty stosowane w zaburzeniach nastroju, zaburzeniach lękowych i innych chorobach psychicznych;
•u niektórych pacjentów pomocna bywa terapia z wykorzystaniem medycznej marihuany.
Aby całkowicie uwolnić pacjenta od bólu i innych skutków neuropatii, trzeba najpierw trafnie odnaleźć źródło problemu i – w miarę możliwości – leczyć je (uregulować glikemię przy cukrzycy, niedobory witamin z grupy B, zaprzestać przyjmowania alkoholu, skorygować wady postawy i inne).
Źródła:
1.Dr hab. n. med. B. Łabuz-Roszak, O neuropatii cukrzycowej. Część 1. Co to za choroba i jak jej zapobiegać? [w:] Medycyna Praktyczna, 20.04.2018
2.Wieloogniskowa neuropatia ruchowa [w:] neurologia-praktyczna.pl, dostęp: 29.09.2023
3.M. Durka-Kęsy, Wprowadzenie do neuropatii [w:] podyplomie.pl, dostęp: 29.09.2023
4.J. Stańczyk, G. Deja, Neuropatia autonomiczna układu sercowo-naczyniowego oraz zaburzenia ciśnienia tętniczego krwi u dzieci z cukrzycą typu 1 [w:] Borgis - Nowa Pediatria 2/2007
J. Drat-Gzubicka, Schorzenia nerwowo-mięśniowe u pacjentów z chorobą nowotworową. Część I. Uszkodzenia nerwów obwodowych w chorobie nowotworowej [w:] Medycyna Paliatywna w Praktyce 2015, tom 9, nr 1
Artykuł sponsorowany
Dodaj komentarz