Stosunki koleżeńskie

Zalotne spojrzenie, uśmiech i bliska relacja, to może być uznane za molestowanie seksualne.

Dobre układy wśród koleżanek, kolegów pozytywnie wpływają na zgranie zespołu i ich morale. Jednak, często w praktyce bywa zupełnie inaczej, ponieważ żarty panów, ale także pań odbiegają od przyzwoitego zachowania. Luźna wymiana zdań i spouchwalanie się mogą stanowić otwartą furtkę prowadzącą do molestowania seksualnego w miejscu pracy.

Definicja molestowania seksualnego

Żarty muszą mieć umiar.

Kodeks Karny art. 197 §1.§2. Molestowanie seksualne definiowane jest w następujący sposób:

„§1. Kto przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do obcowania płciowego, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§2. Jeżeli sprawca, w sposób określony w § 1, doprowadza inną osobę do poddania się innej czynności seksualnej albo wykonania takiej czynności, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”.

Tradycyjne molestowanie seksualne kojarzone jest z napastowaniem seksualnym, szantażem i zmuszaniem przez oprawcę do czynności seksualnej wbrew woli drugiej osoby, ostatecznie gwałtem. Jak wygląda to w pracy i kiedy zachowania kolegów, koleżanek mogą mieć znamiona molestowania seksualnego? Kodeks Karny wyraźnie mówi o tym, że musi być użyta siła, zastosowany podstęp i czynność seksualna musi być wykonana bez zgody osoby molestowanej.

Szantaż i zastraszenie

Molestowanie seksualne może wystąpić podczas szantażu lub zastraszenia.

Artykuł 199 Kodeksu Karnego informuje, że:

„Kto przez nadużycie stosunku zależności lub wykorzystanie krytycznego położenia doprowadza inną osobę do obcowania płciowego lub do poddania się innej czynności seksualnej albo do wykonania takiej czynności, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”.

Artykuł prawny odnosi się konkretnie do układów panujących w pracy. To typowy przykład na zależność szef – podwładny, gdzie nadużycie stosunku służbowego przez przełożonego jest już przekroczeniem jego uprawnień. Osoba, która została w ten sposób potraktowana może domagać się zadośćuczynienia za krzywdy moralne. Klasycznym przykładem molestowania seksualnego w miejscu pracy jest szantaż emocjonalny pod groźbą utraty pracy lub braku awansu. Dochodzi na tym tle wiele nieporozumień pomiędzy pracownikiem, a jego przełożonym (niezależnie od płci), choć w większości przypadków ofiarami są kobiety. Szantaż może być wykorzystany przez przełożonego w stosunku do pracownika z czystych pobudek seksualnych lub egoistycznych. Znosi on upokorzenia i godzi się na takie traktowanie, aby nie stracić pracy.

Dyskryminacja w pracy

Dotykanie bezpośrednie i narzucanie się może być zakwalifikowane, jako molestowanie seksualne.

Artykuł 18.§6 w Kodeksie Pracy mówi, że:

„Dyskryminowaniem ze względu na płeć jest także każde nieakceptowane zachowanie o charakterze seksualnym lub odnoszące się do płci pracownika, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności lub poniżenie albo upokorzenie pracownika; na zachowanie to mogą się składać fizyczne, werbalne lub pozawerbalne elementy (molestowanie seksualne)”.

Nieakceptowalne zachowania takie, jak: zaczepki, złośliwe komentowanie wyglądu osoby, przypadkowe ocieranie się, aluzje o podłożu seksualnym mają już znamiona molestowania seksualnego. Z pozoru niewinne żarty na temat wyglądu, pochodzenia, celowe zaniżanie wartości drugiej osoby oraz żarty związane z seksem mogą być przyczyną dyskryminacji. Komentowanie, szczególnie przez mężczyzn wyglądu kobiety epitetami przez nią niekonieczne akceptowalnymi. Uporczywe i natarczywe zachowania z podtekstem o zabarwieniu seksualnym mogą stać się przyczyną kłopotów w pracy. Wszelkie gesty świadczące o zaczepce, którą druga strona sobie nie życzy, zaliczają się do molestowania seksualnego. Poklepywanie po ramieniu i chęć stwarzania sytuacji, w których sprawca chce być blisko swej ofiary wyraźnie wbrew jej woli. Proceder ten musi mieć charakter trwały i być nieprzerwalny. Jednorazowe żarty i inne działania nie są traktowane, jako molestowanie seksualne i to trzeba umieć rozróżnić.

Obrona i działanie

Gdy widzisz, że zachowania mogą mieć znamiona molestowania seksualnego, nie bądź bierny tylko działaj.

Jak udowodnić molestowanie seksualne przełożonemu lub koledze, koleżance z pracy?
Najczęściej popełnianym błędem przez osoby molestowane jest skrywanie prawdy i poczucie ogromnej winy za to, co się stało. Nie milcz, gdy widzisz nieodpowiednie zachowania, które nie mieszczą się w kulturze firmy. Społeczne przyzwolenie na molestowanie seksualne daje sprawcom zielone światło do bezkarnego działania i nie ponoszenia z tego tytułu konsekwencji. Porozmawiaj z osobą zaufaną o tym, co widziałeś lub to, co Cię spotkało. Zapytaj w otoczeniu, czy takie praktyki miały w przeszłości miejsce. Nie bój się działać, bo tylko tak możesz przerwać ten lubieżny proceder. Przygotuj się pod względem psychicznym do zebrania dowodów, może upłynąć wiele miesięcy, zanim będziesz dysponować wystarczającym materiałem dla prokuratury. Niezbitym dowodem jest nagranie takiej dwuznacznej sytuacji. Zbieraj informacje, które dostajesz na komórkę, prywatną pocztę mailową, czy służbową. Zasięgnij informacji i porady w Państwowej Inspekcji Pracy, zanim zdecydujesz o zgłoszeniu molestowania seksualnego na Policję. Tam też się dowiesz, jak złożyć skargę na sprawcę molestowania.