Pięciolatek od swoich opiekunów, niekoniecznie rodziców, oczekuje bezpieczeństwa. Nie rozumie przyczyny napięcia panującego w domu (konflikt, choroba jednego z rodziców lub samego dziecka, itp.), ale odczuwa niepokój. Umiejętnie przeprowadzona rozmowa może ten niepokój złagodzić. W przypadku małych dzieci ważna jest atmosfera i język rozmowy. Pięciolatek ma prawo usiąść na kolanach rodzica i opowiedzieć o swoich lękach. Jeżeli lęki malca podzielamy, lepiej się do tego przyznać. Dziecko szybko wyczuje kłamstwo, straci do nas zaufanie, a niepokój jeszcze się zwiększy. Szczerość jest bardzo ważna, ale powiedziana niewłaściwym językiem tylko pogorszy sytuację. Przekazanie małemu, umierającemu na raka dziecku informacji, że po śmierci zostanie zakopane w ziemi, wzbudzi u niego rozpacz i przerażenie. Stosowniejsza będzie informacja o niebie i aniołach. Do nieba idą też bliscy, których dziecko kocha, małemu dziecku to wystarczy.

Matka szczerze wyznająca małemu dziecku, jak bardzo nienawidzi jego ojca, również wywoła u malca strach i przerażenie („skoro mamusia nie kocha taty, to mnie też” - pomyśli maluch i żadne zapewnienia, typu „ty jesteś najważniejszy/sza" tego nie zmienią). Za to zapewnienie: „oboje z tatą nie możemy się dogadać, ale ciebie bardzo cię kochamy” na pewno uspokoi malca.

W przypadku małych dzieci dobór słów jest bardzo ważny. Starsze dzieci więcej rozumieją, mniej odczuwają, więc można z nimi rozmawiać bardziej otwarcie. Nie oznacza to jednak, że należy mówić wszystko i bez ogródek. Informacja o aniołkach w przypadku nastolatka raczej nie zda egzaminu. Natomiast demonstrowanie przez matkę, w obecności starszego dziecka, negatywnych uczuć wobec ojca, może się dla wszystkich źle skończyć. Częstymi skutkami takiego postępowania jest utrata autorytetu przez rodziców, a w skrajnych przypadkach ucieczka w alkoholizm i narkomania.

Uwagi i spostrzeżenia

• •Mowa to dar dany nam przez naturę. Używajmy tego daru do budowy szczęścia naszego i naszych bliskich.