Wiarygodność kredytowa – definicja

Wiarygodność kredytowa ściśle wiąże się ze zdolnością kredytową, o której można przeczytać na stronie https://pl.kruk.eu/klienci/poradnik/porady/zdolnosc-kredytowa-co-daje-i-co-to-takiego. Zanim bank przyzna lub odmówi wnioskującemu kredytu, dokładnie oceni m.in. jego możliwości finansowe, historię spłaty wcześniejszych zobowiązań i przyjrzy się ocenie punktowej wiarygodności kredytowej.

Czym jest zatem wiarygodność kredytowa? Definicja zrozumiała dla klienta mogłaby brzmieć tak: wiarygodność kredytowa to punktacja, scoring obliczany dla każdego konsumenta przez Biuro Informacji Kredytowej (BIK). Scoring ocenia ryzyko kredytowe konsumenta przez przyznanie mu określonej punktacji. Profil danego klienta porównuje się z profilami podobnych mu konsumentów, którzy otrzymali już wcześniej kredyty i pożyczki i terminowo spłacili zobowiązania. Im bardziej profil konsumenta zbliża się do profilu idealnego, tym lepsza ocena punktowa.

Wiarygodność jest jednym z dwóch parametrów (obok zdolności kredytowej), które banki biorą pod uwagę przy udzielaniu kredytów konsumenckich, pożyczek, wydawania kart kredytowych czy udzielania rat (kiedy konsument kupuje produkty na raty). Wiarygodność kredytowa to parametr, na który konsument ma realny wpływ.

Obliczaniem, a dokładniej przyznawaniem punktów scoringowych, zajmuje się jedna instytucja, a jest nią Biuro Informacji Kredytowej. To w tym biurze gromadzi się wszystkie informacje dotyczące historii kredytowej dłużnika. Trafiają tam zarówno pozytywne dane (np. o terminowej spłacie rat czy kredytu), jak również te negatywne (o opóźnieniach w spłacie kredytu, nieterminowym zwróceniu pożyczki). Skąd BIK zdobywa wszystkie te informacje? Od banków i innych instytucji uprawnionych do udzielania kredytów. Te instytucje, które przekazują dane swoich konsumentów do BIK, mogą też wnioskować do Biura o udostępnienie im informacji o swoich klientach (dowiadują się wtedy, z jakich innych kredytów korzysta konsument, czy rzetelnie spłaca swoje zobowiązania).

Sposób obliczania scoringu przez BIK jest złożony. Nie do końca wiadomo też, jakie informacje Biuro bierze pod uwagę, przyznając punktację (informacje te nie są publiczne). Wiarygodność ustalana jest indywidualnie, a każdy przypadek dla BIK-u jest inny. Przy obliczaniu scoringu Biuro uwzględnia m.in. informacje dotyczące terminowości spłacania zobowiązań, przekraczania limitów na kartach kredytowych czy skłonności do zaciągania pożyczek i kredytów. Scoring to nie tylko ocena indywidualnych zachowań klienta. Konsumentów przypisuje się też do konkretnych grup (np. wiekowych) i ocenia się ich, porównując do podobnych im osób. Dlatego na przestrzeni lat scoring klienta może się zmieniać (średnia ocena wiarygodności grupy docelowej jest np. niższa, bo osoby w przedziale 35-40 lat częściej spóźniają się ze spłatą zobowiązań).

Obliczanie zdolności kredytowej – czy mogę zrobić to samemu?

Samodzielna ocena zdolności kredytowej to trochę jak wróżenie z fusów. Każdy wnioskujący o kredyt może sprawdzić swoją historię kredytową w BIK, upewnić się, że nie ma w niej negatywnych informacji. Podczas rozpatrywania wniosku o kredyt bank na pewno weźmie pod uwagę zarobki klienta, jego wiek, wysokość miesięcznych zobowiązań. Każda instytucja udzielająca kredytów dokonuje analizy ilościowej i jakościowej. Pierwsza z nich dotyczy przede wszystkim liczb. Przy analizie ilościowej bank sprawdzi dochody klienta, ich wysokość, ale też ich źródło (czy dochód jest stabilny i uzyskiwany każdego miesiąca czy np. nieregularny). Dla banku ważny będzie również rodzaj umowy o zatrudnienie (na czas określony czy nieokreślony, umowa o pracę czy umowa zlecenie).

W analizie ilościowej bank obliczy miesięczne koszty utrzymania (na podstawie deklaracji) klienta, czyli wydatki na czynsz, opłaty za media, utrzymanie np. samochodu. Instytucja wyliczy również dochód przypadający na każdą osobę zamieszkującą gospodarstwo domowe z wnioskującym o kredyt. Przy sprawdzaniu zdolności kredytowej dla banku ważne będą również wszystkie dotychczasowe zobowiązania klienta, tj. jego stan zadłużenia (karty kredytowe, rat, pożyczki, inne kredyty).

W trakcie analizy jakościowej bank sprawdzi takie parametry jak m.in. wiek, wykształcenie, status majątkowy, wykonywany zawód klienta. Przy ocenie jakościowej przeanalizuje również całą historię kredytową konsumenta.

Każdy przypadek rozpatrywany jest jednak inaczej. Klient może zarabiać mało, ale mieć też niskie comiesięczne wydatki. Być może to właśnie on, a nie jego majętny kolega, który ma ogromne zadłużenia, otrzyma kredyt.

Z powyższych informacji wynika, że samodzielne obliczenie zdolności kredytowej może okazać się kłopotliwe. Konsument może jedynie oszacować, czy bank będzie gotowy przyznać mu kredyt. Ostatecznie zadecydują o tym analitycy bankowi. Żeby obliczyć zdolność kredytową, można wykorzystać do tego specjalne analizatory dostępne online na stronie BIK oraz poszczególnych banków.